Gorąca kawa z ekspresu jest w stanie postawić na nogi nawet w najbardziej pochmurny poranek. Czasem jednak zdarza się, że napój traci na aromacie albo w smaku zaczyna pojawiać się delikatna gorycz. Albo co gorsza – ekspres zaczyna pracować głośniej niż zwykle, wypluwając przy tym jakieś niepokojące dźwięki. Pewnie myślisz, że to kwestia kiepskiej jakości kawy albo zbyt twardej wody? Po części masz rację – woda faktycznie zawiera minerały, które mogą gromadzić się wewnątrz urządzenia. Jeżeli jednak rutynowo nie dbasz o swój ekspres, to każdy kolejny kubek kawy może wypaść gorzej od poprzedniego.
Warto pamiętać, że każdy ekspres jest trochę inny, ale ogólne zasady utrzymania go w nienagannej formie często są zbliżone. Producenci proponują własne środki i procedury, jednak istnieją też uniwersalne sposoby. Zdecydowanie docenisz je, gdy kawa znowu zacznie smakować jak w Twojej ulubionej kawiarni. No dobrze, to co? Działamy!
Dlaczego warto regularnie czyścić ekspres?
Wiele osób zakłada, że skoro ekspres ma wbudowane różne automatyczne funkcje, to sam się wyczyści. Niestety, aż tak dobrze w życiu nie ma. Resztki kawy potrafią gromadzić się w zakamarkach urządzenia, a przy zetknięciu z wilgocią mogą stać się siedliskiem niechcianych drobnoustrojów.
- Poprawa jakości napoju: Brudny ekspres potrafi drastycznie zmieniać smak kawy. Zamiast subtelnych nut czekolady czy orzechów, możesz dostać filiżankę pełną gorzkich i kwaśnych aromatów.
- Bezpieczeństwo zdrowotne: Bakterie lubią ciepłe i wilgotne środowisko. Cząsteczki starej kawy są dla nich jak zaproszenie na przyjęcie, co raczej nie brzmi zachęcająco dla Twojego żołądka.
- Lepsza efektywność urządzenia: Zanieczyszczenia mogą utrudniać przepływ wody czy pary. W efekcie ekspres pracuje ciężej i zużywa więcej energii, narażając się przy tym na uszkodzenia.
Regularne czyszczenie to jak serwisowanie auta – może nie jest to najbardziej ekscytująca czynność na świecie, ale chroni Cię przed większymi problemami (i większymi kosztami) w przyszłości.
Odkamienianie – czy jest potrzebne?
Odkamienianie to usuwanie nagromadzonego osadu z minerałów (głównie związków wapnia i magnezu), który potrafi skleić się z wewnętrznymi komponentami ekspresu. Ten biały lub lekko żółtawy nalot na ściankach czajnika to właśnie kamień. Wyobraź sobie, że podobny osad powstaje też w wężykach i bojlerze ekspresu.
- Woda w Twoim kranie: W zależności od rejonu Polski, woda może mieć różną twardość. Im twardsza, tym szybciej kamień się odkłada.
- Uszkodzenia podzespołów: Nadmiar kamienia może blokować przewody, utrudniać przepływ wody, a w efekcie prowadzić do przegrzewania się urządzenia.
- Spadek efektywności: Gdy ekspres jest „zakamieniony”, potrzebuje więcej energii, by podgrzać wodę. Może też wolniej parzyć kawę, a nawet wydawać dziwne dźwięki.
Z tego prostego powodu warto robić odkamienianie regularnie. Zwykle zaleca się powtarzać je co 2–3 miesiące, choć tak naprawdę wszystko zależy od tego, jak często parzysz kawę i jak twardą masz wodę.
Jak skutecznie czyścić ekspres?
Czyszczenie można podzielić na kilka etapów, a w przypadku ekspresów automatycznych część z nich bywa ułatwiona dzięki dedykowanym programom. Jeśli jednak masz urządzenie bez takich luksusów, bez obaw – wystarczy trochę cierpliwości:
- Odłącz ekspres od prądu – bezpieczeństwo przede wszystkim.
- Wysyp pozostałości fusów – zwłaszcza jeśli masz ekspres kolbowy lub taki z pojemnikiem na zużytą kawę.
- Przetrzyj wyjmowane elementy – zbiornik na wodę, tacki, pojemnik na fusy. Możesz użyć ciepłej wody z delikatnym detergentem.
- Zadbaj o dyszę spieniającą – przepuść przez nią gorącą wodę, by pozbyć się resztek mleka (możesz też znaleźć specjalne płyny, które rozpuszczają osady mleczne).
- Przemyj obudowę – delikatną ściereczką zbierz kurz, a przy tym sprawdź, czy nie ma gdzieś śladów wycieku wody.
- Suszenie – zanim złożysz wszystko z powrotem, pozwól elementom dokładnie wyschnąć, żeby uniknąć rozwoju drobnoustrojów.
Jak odkamieniać ekspres?
Jeśli chodzi o odkamienianie, proces może się różnić w zależności od producenta. Mimo wszystko poniższy schemat może być wskazówką:
- Zapoznaj się z instrukcją – każdy ekspres bywa inny. Niektóre mają dedykowany program odkamieniania, inne wymagają manualnego przeprowadzenia procesu.
- Przygotuj roztwór odkamieniający – możesz użyć specjalistycznego płynu lub tabletek. Jeśli jesteś zwolennikiem domowych metod, spróbuj roztworu wody z kwaskiem cytrynowym lub octem (np. 1–2 łyżki kwasku na litr wody).
- Napełnij zbiornik – wodą z odkamieniaczem i uruchom ekspres według instrukcji (np. włącz cykl parzenia bez kawy, by przepuścić roztwór przez system).
- Przepłucz urządzenie – po zakończeniu cyklu usuń resztki roztworu, napełnij zbiornik czystą wodą i powtórz cykl, żeby wypłukać ekspres z pozostałości odkamieniacza.
- Sprawdź, czy wszystko jest ok – czasem warto jeszcze raz rozebrać na chwilę ekspres i sprawdzić, czy gdzieś nie zaległy drobinki kamienia.
Codzienne nawyki, które pomagają
Oprócz generalnego czyszczenia i odkamieniania warto wprowadzić parę drobnych zasad w codziennym użytkowaniu:
- Opróżniaj tackę ociekową i pojemnik na fusy na bieżąco.
- Wylewaj starą wodę z pojemnika i nalewaj świeżej, zwłaszcza jeśli robisz kawę co kilka dni (dotyczy to bardziej sytuacji, gdy używasz ekspresu rzadko).
- Czyść dyszę spieniającą po każdym użyciu – mleko szybko zastyga i trudno je potem doczyścić.
- Używaj przefiltrowanej wody, jeśli to możliwe – kamień odkłada się wtedy wolniej.
- Zwracaj uwagę na migające kontrolki – wiele nowoczesnych ekspresów sygnalizuje potrzebę czyszczenia lub odkamieniania.
Najczęstsze błędy i mity
Wokół czyszczenia ekspresu narosło kilka mitów, które czasem mogą Cię wprowadzić w błąd. Oto kilka z nich:
- „Przetrę tylko obudowę” – niestety, to tak jakby myć tylko karoserię samochodu i liczyć na to, że silnik sam się oczyści.
- „Ocet to załatwi” – ocet to faktycznie stary domowy sposób, ale w przypadku niektórych ekspresów jest niewskazany, bo może uszkodzić uszczelki. Lepiej sprawdzać zalecenia producenta.
- „Częste odkamienianie nie jest konieczne” – zależy to od twardości wody i intensywności użytkowania, ale odkładanie się kamienia jest nieuniknione. Opóźnianie odkamieniania w końcu da o sobie znać.
- „Ekspres poradzi sobie sam” – nawet jeśli masz supernowoczesny sprzęt z automatycznym systemem czyszczenia, co pewien czas musisz zrobić gruntowną konserwację.
Lepiej nie ufać obiegowym opiniom, tylko co jakiś czas zajrzeć do instrukcji i zrobić porządne czyszczenie!
