Na rynku monitorów czy telewizorów mamy dostępne bardzo wiele typów matryc. Producenci nie ułatwiają nam ten sprawy tworząc panele o niemal identycznych właściwościach pod swoimi nazwami, by nie naruszyć patentu konkurencji. Dobrze dobrana matryca to kwestia niezwykle istotna, w głównej mierze to ona wpływa na odbiór obrazu oraz komfort pracy czy też rozrywki.
Przy wyborze monitora do pracy czy też telewizora do rozrywki zawsze natrafiamy na informacje o użytej w danym modelu matrycy. Mało kto z was zapewne zna dokładne cechy każdego z paneli, a już w szczególności Wasi rodzice kierujący się wyłącznie poradami sprzedawcy w markecie. Typ matrycy jest jednym z ważniejszych parametrów ostatecznie wpływającym na zakup danego modelu i to od niej w głównej mierze będą zależały nasze odczucia co do odbieranego obrazu i komfort pracy.
Jeżeli chcecie dowiedzieć się, czym charakteryzują się konkretne rodzaje matryc to zapraszam do zapoznania się z krótką lekturą, po przeczytaniu której następnym razem z pewnością dokonacie odpowiedniego wyboru przy zakupie.
Matryca TN – Najstarsze znaczy najgorsze? Tak.
Matryca TN charakteryzuje się niskimi kątami widzenia, nikłym oddaniem barw oraz relatywnie dobrym czasem MPRT oraz niską ceną. Ten typ matrycy używany był często w budżetowych jednostkach oraz produktach dla e-sportowców z racji bardzo prostego i szybkiego sposobu wyświetlania barw, w którym to światło przechodzi przez polaryzatory, a dopiero później filtry nadające barwę. Ten sposób pozwala jak najbardziej obniżyć czas reakcji matrycy na zmiany kolorów.
Często zarzutem stawianym przeciw matrycom TN jest ich słaby kontrast czy wysoka gamma. Efekty wizualne są w tych matrycach spotęgowane przez słabe kąty widzenia, używane podświetlenie krawędziowe oraz jedynie 6-bitową głębię kolorów. Jednak gdyby tak było, obraz wyglądałby paskudnie – dlatego matryce te przy użyciu ditheringu są w stanie wyświetlić interpolowaną 24-bitową paletę. Ta nieraz nie jest w stanie wyświetlić pełnej palety 16.7mln kolorów, a jedynie 16.2mln co jest zauważalne dla oka. Powoduje to bardzo widoczne schodkowanie gradientu oraz nienasycone, przejaskrawione barwy. Matryce TN w zależności od tego, czy napięcie dociera do kondensatorów przepuszczają światło, które następnie dociera do filtrów barwnych bądź też nie. W starszych modelach sterowanie napięciem było niemożliwe, przez co reprodukcja jasności barw – szczególnie skali szarości – była mierna.
Na rynku istnieją jeszcze 2 warianty matryc TN: TN-TFT oraz STN. Pierwsza z nich pozwala na bardziej precyzyjne dostosowanie jasności barw poprzez zastosowanie aktywnej matrycy sterującej, przez co matryca jest w stanie obsługiwać 16-bitową paletę kolorów. W drugim typie matrycy zmieniono kąt polaryzacji światła. Zmniejszono również napięcie, co ostatecznie zaowocowało lepszym kontrastem.
Podsumowując: Tego typu matryce nadają się w pełni do dynamicznej rozgrywki oraz nieskomplikowanej pracy biurowej. Nie ujrzymy tutaj wiernie odwzorowanych barw czy głębokiej czerni pogłębiającej doznania z oglądania materiałów filmowych.
Matryca VA – Doznania filmowe na nowym poziomie
Najwyższy kontrast z każdego typu matryc przy jednocześnie najsłabszym czasie reakcji wyświetlania piksela (MPRT). Powoduje to widoczne powidoki za obiektem nazywane jako „ghosting„, efekt w dużym stopniu przypomina rozmazanie obrazu. Jednak to w niedługim czasie może się zmienić. Koreańskiemu gigantowi – firmie Samsung, udało się stworzyć panel, który posiada czas MPRT zbliżony do 1ms. Nikt nie wie jak tej firmie udało się osiągnąć niemożliwe. Ta jednostka trafiła do serii monitorów spod znaku „Odyssey”
W przeciwieństwie do matryc TN wyświetlanie obrazu występuje w momencie otrzymania przez elektrodę napięcia – nie na odwrót. Ta prosta zmiana pozwoliła uzyskać najlepszą możliwą czerń spośród wszystkich matryc opartych na technologii ciekłych kryształów. Matryca VA pozwala na obserwację bez zniekształceń pod większymi kątami aniżeli jej tańszy odpowiednik a dodatkowo lepiej reprodukuje barwy. Efektem tego jest przepiękny obraz widoczny w różnego rodzaju mediach.
Jednakże z racji budowy matryc VA czas potrzebny na zmianę położenia kryształów jest o wiele dłuższy aniżeli w TN. Powoduje to nieprzyjemny widoczny cień za obiektem w dynamicznych scenach. Należy wspomnieć również, iż panele te najczęściej pracują w 8-bitowej głębi w porównaniu do 6-bitów wykorzystywanych w matrycach TN.
Rynek oferuje nam kolejne 2 warianty matryc VA: MVA oraz PVA. W przypadku MVA jedyną różnicą jest zmiana ułożenia kryształów na bardziej chaotyczny, nieregularny. Zaowocowało to zwiększeniem kątów widzenia do tych bliskich matrycom IPS. W przypadku PVA natomiast zmieniono układ elektrod w celu uzyskania lepszego kontrastu oraz zmniejszenia ceny produkcji. Często nowsze odmiany matryc S-PVA oferują nawet 16-bitową paletę barw oferując kolory przewyższające możliwości niektórych matryc IPS. Tego typu wynalazki najczęściej znajdziemy w profesjonalnych monitorach marki Eizo.
Matryca IPS – Dominator każdego segmentu cenowego?
Typowymi cechami matryc IPS są przede wszystkim piękne kolory oraz szeroki kąt widzenia. Główną zmianą jaka została zaimplementowana w tym typie matrycy to równolegle ułożone kryształy w przeciwieństwie do pierwotnych matryc TN. Obecny stopień zaawansowania w produkcji ów matryc pozwolił zredukować ich koszt do tego stopnia, że produkcja paneli TN staje się już nieopłacalna.
Początkowo ten typ matryc stosowano tylko w konstrukcjach przeznaczonych dla profesjonalistów. To wszystko z powodu, iż wczesne wersje tych paneli charakteryzowały się długim czasem reakcji piksela oraz wysoka ceną. Wszystko to zmieniło się wraz z wejściem matryc S-IPS zaledwie 2 lata później, które znacząco poprawiły czas reakcji matrycy. Od lat ten podział w mainstreamowych konstrukcjach nie istnieje – proces technologiczny poszedł do przodu, przez co większość matryc oferuje podobne właściwości. Jednak od lat jeden parametr pozostał niezmienny – kontrast. Do tej pory wiele tańszych matryc oferuje 'srebrzystą” czerń czy tzw. „BLB” – Blacklight Bleeding. Zjawisko polega na „przedzieraniu” się podświetlenia matrycy na jej krawędziach widoczne najczęściej w ciemnych pomieszczeniach. Nie jest to problem samych matryc, a producentów, którzy nie zabezpieczają odpowiednio krawędzi ekranu przed wydostawaniem się podświetlenia.
Drugim problemem tych matryc jest IPS Glow. Zjawisko polega na zmienianiu barwy obiektu w zależności od kąta spoglądania na matryce. Jest to zjawisko minimalne aczkolwiek występuje w każdym panelu IPS z racji charakterystyki jego budowy.
LG vs Samsung – kto potrafi więcej? NEC i Eizo!
Teraz praktycznie żaden z producentów nie inwestuje w rozwój matryc TN – wszyscy z nich skupili się na matrycach IPS. Efektem tego może być wynaleziona przez firmę LG matryca NanoIPS. Oferuje przepiękny obraz, bezproblemową współpracę z wysokimi częstotliwościami odświeżania oraz niezwykle niski czas wyświetlania piksela. Główną różnicą w zestawieniu z klasycznym IPSem jest fakt naniesienia na podświetlenia matrycy warstwy nanocząsteczek polepszających jakość wyświetlania barw. Pozwoliło to na zdecydowanie poszerzenie przestrzeni barw nawet do 98% DCI-P3 lub 135% sRGB. W 2010 Samsung unowocześnił matrycę IPS tworząc na świat panele typu PLS. Jedyną różnicą w tych panelach jest to, iż oferują szersze kąty widzenia od typowych matryc IPS. Firma stworzyła je w zastępstwo dla paneli AMOLED, które miały problemy z produkcją w formacie FHD dla urządzeń mobilnych.
Natomiast to firmy Eizo oraz NEC jako profesjonaliści na rynku posiadają w swoim repertuarze najbardziej zaawansowane sztuczki polepszające odbiór obrazu. Korzystają one choćby z „ćwierćfalówki” (inaczej OCF), czyli dodatkowej warstwy folii polimerowej pochłaniającej światło odbite od dna ekranu. Zabieg ten pozwala wyrównać podświetlenia matrycy na całej jej powierzchni.
Drugim z tricków jest choćby wykorzystanie podwójnej warstwy matrycy – tak choćby zrobił Eizo wchodząc na rynek z serią Prominence. Koszt produkcji oczywiście poszybował w górę, natomiast zastosowanie podwójnej warstwy paneli pozwoliło na zablokowanie o wiele większej ilości światła podświetlenia, doprowadzając do znacznego poprawienia się czerni oraz współczynnika kontrastu.
Wybór matrycy to kwestia niezwykle istotna. W głównej mierze wpływa ona na odbiór obrazu oraz komfort pracy czy też rozrywki. Mam nadzieję, że tym artykułem rozwiałem Wasze wątpliwości co do wyboru odpowiedniego panelu. Jak widzimy każdy z modeli ma coś do zaoferowania, zależy czego wymagamy. Natomiast to technologia IPS posiada do zaoferowania najwięcej i to konstrukcje oparte właśnie o tę technologię powinny być brane pod uwagę w pierwszej kolejności. Temat uważam za wyczerpany!
