Kosmos to miejsce, w którym logika Ziemi często nie ma zastosowania. To przestrzeń, gdzie czas płynie inaczej, materia zachowuje się niepojęcie, a rzeczy niemożliwe stają się codziennością. Choć naukowcy od dekad próbują go zrozumieć, wciąż odkrywają nowe zjawiska, które potrafią zaskoczyć nawet ich samych. Oto 15 niesamowitych faktów o wszechświecie, które sprawią, że Twoi znajomi uznają Cię za prawdziwego kosmicznego freak’a!
1. Na Wenus dzień trwa dłużej niż rok
Wenus obraca się wokół własnej osi tak wolno, że jej dzień jest dłuższy niż rok. Jeden pełen obrót zajmuje jej aż 243 ziemskie dni, podczas gdy okrążenie Słońca tylko 225 dni. Co ciekawe, planeta obraca się w przeciwnym kierunku niż większość innych. Gdybyś mógł tam stanąć, zobaczyłbyś, jak Słońce wschodzi na zachodzie i zachodzi na wschodzie.
2. Na Neptunie pada diamentowy deszcz
W głębi atmosfery Neptuna panuje takie ciśnienie, że atomy węgla ściskane są do formy diamentów. Naukowcy są przekonani, że w tamtejszych chmurach naprawdę „padają” diamenty. To zjawisko potwierdzają symulacje laboratoryjne, które pokazują, że te kamienie mogą nawet tworzyć diamentowe oceany. Na Ziemi taki deszcz byłby prawdopodobnie najdroższym opadem w historii.
3. W kosmosie nie można krzyczeć
Dźwięk potrzebuje powietrza, by się rozchodzić, a w próżni kosmicznej go nie ma. Nawet gdybyś krzyczał najgłośniej jak potrafisz, nikt by Cię nie usłyszał. To dlatego astronauci porozumiewają się tylko przez systemy radiowe w skafandrach. Cisza w kosmosie jest absolutna – i dla wielu byłaby pewnie przerażająca.
4. Istnieje planeta, która dosłownie płonie
Planeta KELT-9b jest tak blisko swojej gwiazdy, że osiąga temperatury ponad 4300°C. To więcej niż powierzchnia niektórych gwiazd! Jej atmosfera dosłownie się ulatnia, tworząc ogon gazowy niczym kometa. Gdyby można było tam wylądować, wszystko natychmiast by się stopiło.
5. Na Księżycu wciąż widać ślady po butach astronautów
Brak atmosfery i wiatru sprawia, że ślady pozostawione przez misje Apollo nie zniknęły do dziś. Odciski butów Neila Armstronga czy ślady po łaziku księżycowym są nadal widoczne i mogą przetrwać nawet miliony lat. To prawdziwy „pomnik” ludzkiej obecności poza Ziemią. Księżyc jest więc nie tylko naturalnym satelitą, ale i bezcennym archiwum historii eksploracji.
6. Kosmos pachnie jak metal i stek
Astronauci po powrocie ze spacerów kosmicznych zauważyli, że ich skafandry mają specyficzny zapach. Przypomina on połączenie spalonego metalu, ozonu i smażonego mięsa. To efekt reakcji atomów tlenu z cząstkami metali po kontakcie z promieniowaniem kosmicznym. Trudno więc powiedzieć, czy kosmos pachnie bardziej jak laboratorium, czy jak grill.
7. W naszej galaktyce mogą istnieć miliardy planet
Według szacunków naukowców w Drodze Mlecznej znajduje się nawet 100 miliardów planet. Co więcej, wiele z nich może być podobnych do Ziemi. To oznacza, że szansa na istnienie życia gdzieś tam wcale nie jest tak mała, jak mogłoby się wydawać. Problem w tym, że większość tych światów znajduje się setki lub tysiące lat świetlnych od nas.
8. Czarne dziury potrafią się „odparowywać”
Stephen Hawking udowodnił, że czarne dziury wcale nie są wieczne. Emitują promieniowanie, które powoli zabiera im energię i masę. Po miliardach lat mogą całkowicie zniknąć, pozostawiając po sobie tylko ślad w przestrzeni. To jedno z najbardziej paradoksalnych odkryć współczesnej fizyki.
9. W stanie nieważkości ciało człowieka się zmienia
Astronauci przebywający długo na orbicie tracą masę mięśniową i gęstość kości. Brak grawitacji sprawia, że ciało nie musi podtrzymywać własnego ciężaru, więc zaczyna „leniwieć”. Dlatego kosmonauci codziennie ćwiczą w specjalnych urządzeniach, by po powrocie na Ziemię mogli znów chodzić. Nawet kilkumiesięczny pobyt w kosmosie potrafi zmienić sylwetkę człowieka.
10. Kosmos naprawdę… śmierdzi
W centrum naszej galaktyki unoszą się cząsteczki izoamylowego octanu – związku chemicznego o zapachu zgniłych owoców i rumu. Według analiz radioteleskopów, w kosmosie można znaleźć wiele takich związków o intensywnych zapachach. Gdyby dało się je poczuć, niektóre pachniałyby jak przypalony metal, inne jak słodki alkohol. Kosmos to więc nie tylko cisza i ciemność, ale też cała paleta aromatów.
11. Gwiazdy wydają „dźwięki”
Choć nie możemy ich usłyszeć bezpośrednio, gwiazdy drgają i wytwarzają fale akustyczne. Naukowcy rejestrują te drgania i przekształcają je w dźwięki, dzięki czemu możemy „posłuchać” gwiazd. Każda ma inny ton – niektóre brzmią jak niskie basy, inne jak delikatny świst. Można powiedzieć, że wszechświat to wielka kosmiczna orkiestra.
12. W kosmosie są chmury alkoholu
W pobliżu gwiazdy Sagittarius B2 odkryto obłok molekularny zawierający etanol – ten sam, który znajduje się w napojach alkoholowych. Naukowcy szacują, że można by z niego wytworzyć 400 bilionów bilionów kufli piwa. Niestety, jest oddalony o 26 tysięcy lat świetlnych, więc raczej nie posłuży jako źródło trunków przyszłości.
13. Błyskawice na Jowiszu mają niewyobrażalną moc
Na gazowych olbrzymach takich jak Jowisz i Saturn burze są tysiąc razy silniejsze niż na Ziemi. Błyskawice mają tam długość setek kilometrów i potrafią osiągać temperaturę zdolną stopić metal. Obserwacje sond pokazują, że całe niebo potrafi rozbłysnąć jak stroboskop na gigantycznej imprezie.
14. Wszechświat wciąż przyspiesza
Zamiast zwalniać po Wielkim Wybuchu, wszechświat rozszerza się coraz szybciej. Odpowiada za to tajemnicza ciemna energia, której nauka wciąż nie potrafi zrozumieć. Uważa się, że stanowi ponad 68% całego wszechświata. To dowód, że większość tego, co istnieje, jest dla nas nadal kompletną zagadką.
15. Patrząc w niebo, widzisz przeszłość
Światło potrzebuje czasu, by do nas dotrzeć, więc obserwując gwiazdy, widzimy je takimi, jakie były dawno temu. Część z nich mogła już zgasnąć, mimo że wciąż je dostrzegamy. Patrząc w nocne niebo, dosłownie zaglądasz w przeszłość – czasem o miliony lat. To trochę jakbyś oglądał zdjęcie sprzed wieków w czasie rzeczywistym.
Nieskończona tajemnica wszechświata
Wszechświat jest pełen rzeczy, które wykraczają poza nasze codzienne wyobrażenia. Im więcej o nim wiemy, tym bardziej czujemy, że dopiero zaczynamy go poznawać. Naukowcy co roku odkrywają nowe planety, gwiazdy i zjawiska, które burzą wcześniejsze teorie. Może właśnie to jest najpiękniejsze w kosmosie – że nigdy nie przestanie nas zaskakiwać.
