Zorza polarna, znana również jako aurora borealis, to jedno z najbardziej spektakularnych zjawisk na niebie. Taniec światła, który od wieków fascynuje ludzi, ma swoje korzenie w gwałtownych zdarzeniach kosmicznych. Partie naładowanych cząstek słonecznych uderzają w górną warstwę atmosfery ziemskiej z prędkością nawet 72 milionów kilometrów na godzinę. To właśnie wtedy, dzięki ochronie, jaką zapewnia magnetyczne pole Ziemi, możemy obserwować zorzę, kiedy cząstki te są przekierowywane w kierunku biegunów.
Proces tworzenia zorzy polarnej
Zorza polarna jest rezultatem kolizji między cząstkami słonecznymi a cząsteczkami gazu w naszej atmosferze. Te energiczne cząstki są wyrzucane przez słońce i podróżują przez kosmos, osiągając naszą planetę, gdzie są przyciągane przez pole magnetyczne Ziemi. To właśnie w obszarach biegunowych, gdzie pole magnetyczne jest najsilniejsze, cząstki te wchodzą w interakcje z atmosferą, powodując świecenie powietrza, które my widzimy jako zorzę polarną.
Kolory zorzy, takie jak zielony i czerwony, są determinowane przez rodzaje gazów w atmosferze i wysokość, na której zachodzi to zjawisko. Zielony kolor, najczęściej obserwowany, pochodzi od atomów tlenu na niskiej wysokości, podczas gdy czerwone odcienie pojawiają się, gdy cząstki wchodzą w interakcję z azotem na większych wysokościach.
Zobacz też: SpaceX i historyczny lot na Księżyc: pierwszy prywatny lądownik w drodze
Gdzie i kiedy obserwować zorzę polarną?
Aby doświadczyć tego niezwykłego zjawiska, najlepiej udać się w obszary, które leżą blisko geograficznych biegunów Ziemi. Miejsca takie jak północna Skandynawia, Alaska, północna Kanada czy Syberia oferują najlepsze warunki do obserwacji. Kluczowe jest znalezienie lokalizacji z dala od sztucznego światła i zaplanowanie wizyty w okresie od września do kwietnia, kiedy noce są długie i ciemne.
Aktywność zorzy zwiększa się podczas maksimum słonecznego, cyklicznego okresu zwiększonej aktywności słońca, który następuje mniej więcej co 11 lat.
Obecny cykl, przewidziany na lata 2024-2025, to idealny czas na planowanie wypraw w celu obserwacji zorzy.
Zorze polarne w Polsce
Chociaż Polska nie znajduje się w typowej strefie zorzy polarnej, istnieją wyjątkowe okoliczności, podczas których to zjawisko można zaobserwować także na polskim niebie. Zorza polarna pojawia się nad Polską stosunkowo rzadko i zazwyczaj wtedy, gdy aktywność słoneczna jest wyjątkowo intensywna, co często wiąże się z silnymi burzami słonecznymi.
Obserwacje zorzy polarnej są możliwe przede wszystkim w północnych regionach kraju, takich jak Pomorze czy Warmia, gdzie mniejsze zanieczyszczenie świetlne sprzyja lepszemu widoku na nocne niebo. Jak mogliśmy się jednak ostatnio przekonać – zorza była na tyle silna, że obserwować ją można było nawet z południa Polski.
Aby zwiększyć szanse na zaobserwowanie zorzy w Polsce, warto śledzić prognozy aktywności geomagnetycznej i zorzy polarnej oraz wybierać bezchmurne noce. Choć obserwacje w Polsce nie są tak spektakularne jak w krajach skandynawskich, to pojawienie się zorzy polarnej nad Wisłą jest zawsze wydarzeniem niezwykłym i pamiętnym.
Zobacz też: Galaxy S24 Ultra: aparat telefonu staje się profesjonalną kamerą?
Jak zrobić zdjęcie zorzy polarnej?
Fotografowanie zorzy polarnej to nie tylko artystyczne wyzwanie, ale także techniczne. Aby skutecznie uchwycić to zjawisko, ważne jest używanie odpowiedniego sprzętu oraz zastosowanie odpowiednich ustawień aparatu. Najlepiej sprawdzają się aparaty z możliwością manualnego ustawienia ekspozycji i wysoką czułością ISO, co pozwala na fotografowanie przy słabym oświetleniu. Statyw jest niezbędny, aby uniknąć poruszenia obrazu podczas długiego czasu naświetlania, który jest wymagany do zarejestrowania słabego światła zorzy.
Używanie szerokokątnego obiektywu pozwoli uchwycić jak największą część nieba, a ustawienie przysłony na jak najniższą wartość (np. f/2.8) pomoże zebrać jak najwięcej światła. Ważne jest również wybranie odpowiedniego miejsca o minimalnym zanieczyszczeniu świetlnym i zaplanowanie sesji fotograficznej na czas, kiedy zorza jest najbardziej aktywna, zazwyczaj między późnym wieczorem a wczesnym ranem.
Naukowy „punkt widzenia”
Zorza polarna nie tylko cieszy oko swoim pięknem, ale również dostarcza naukowcom cennych informacji o działaniu naszej planety oraz przestrzeni kosmicznej. Badania nad zorzą pozwalają naukowcom lepiej zrozumieć procesy zachodzące w magnetosferze Ziemi, które mają bezpośredni wpływ na zjawiska takie jak komunikacja satelitarna czy systemy GPS. Ponadto, obserwacje zorzy polarnej pomagają monitorować zmiany w środowisku kosmicznym, które mogą wpływać na bezpieczeństwo technologii ziemskich i zdrowie astronautów.
Obserwacja tego zjawiska to nie tylko możliwość podziwiania niezwykłego spektaklu świetlnego, ale również okazja do refleksji nad naszą rolą i miejscem w szeroko pojętym wszechświecie. Zjawisko to przypomina nam o delikatnej równowadze pomiędzy pięknem natury a potężnymi siłami, które mogą wpływać na nasze codzienne życie.
Zobacz też: Najlepsze ustawienia aparatu iPhone 15 Pro | idealne zdjęcia i nagrania!
