Z pewnością widziałeś/aś kiedyś niebo, na którym nad klasyczną tęczą pojawił się drugi, nieco bledszy łuk. Ten widok potrafi sprawić, że na chwilę przestajemy patrzeć w ekran telefonu i wciąga nas magia natury. Podwójna tęcza wydaje się czymś niemal mistycznym, a w dawnych czasach budziła respekt i była tłumaczona znakami z nieba.
Dziś wiemy, że to zjawisko ma całkiem logiczne wyjaśnienie, które łączy w sobie fizykę światła, kropli deszczu i odpowiednie warunki atmosferyczne. Mimo to, nawet gdy rozumiemy zasady, nadal potrafi zachwycić i dać poczucie, że przyroda wciąż skrywa swoje tajemnice.
Gra światła w kropli deszczu
Podstawą każdej tęczy jest załamanie i odbicie światła w kroplach wody. Gdy słońce świeci pod odpowiednim kątem, promienie wpadają do wnętrza kropli deszczu, ulegają tam załamaniu, odbijają się od tylnej ściany kropli i wychodzą z niej już rozszczepione na różne kolory. Dzięki temu widzimy barwny łuk, którego kolejność barw – od czerwonej po fioletową – jest zawsze taka sama.
W przypadku podwójnej tęczy dzieje się jednak coś dodatkowego. Światło w części kropel nie odbija się raz, lecz dwukrotnie, zanim opuści kroplę. Ten dodatkowy „obrót” zmienia kąt pod jakim światło opuszcza kroplę, przez co tworzy się drugi łuk – słabszy i położony wyżej od głównej tęczy.
Dlaczego kolory są odwrócone?
Jeśli dobrze się przyjrzysz, zauważysz, że w drugiej tęczy barwy są ułożone odwrotnie niż w tej głównej. To efekt właśnie tego dodatkowego odbicia w kropli. W praktyce oznacza to, że w zewnętrznym łuku na górze widzimy kolor fioletowy, a czerwony wędruje na dół. Różnica w kolejności barw sprawia, że podwójna tęcza wygląda jeszcze bardziej niezwykle.
Rzadkość zjawiska
Może wydawać się, że podwójna tęcza to rzadki fenomen, ale w rzeczywistości pojawia się częściej, niż sądzimy. Problem w tym, że ten drugi łuk jest znacznie bledszy i często ginie w tle nieba, zwłaszcza jeśli jest ono jasne lub zasnute chmurami. Najlepsze warunki do jej zauważenia to ciemniejsze tło, nisko świecące słońce i intensywny deszcz. Wtedy różnica staje się bardziej widoczna i można uchwycić oba łuki nawet na zdjęciu.
Ciemny pas pomiędzy łukami
Pomiędzy obiema tęczami znajduje się charakterystyczny ciemniejszy obszar, który fizycy nazywają pasem Aleksandra – od imienia uczonego, który opisał to zjawisko już w starożytności. To miejsce, w którym światło nie dociera z odpowiednim kątem, dlatego obszar wygląda na wyraźnie przygaszony. Ten kontrast dodatkowo podkreśla niezwykłość widoku.
Symbolika zjawiska
Choć dziś potrafimy podać dokładne wyjaśnienie naukowe, podwójna tęcza wciąż budzi emocje. W kulturach na całym świecie przypisywano jej symboliczne znaczenia – od podwójnego błogosławieństwa po znak nadchodzących zmian.
Niektórzy uważali, że pierwszy łuk łączy ziemię z niebem, a drugi – świat ludzi ze światem duchów. Trudno się dziwić, bo widok dwóch barwnych łuków naraz jest jednym z najbardziej spektakularnych pokazów natury!
